Christianitas Antiqua vol. V. Zapiski historyczne

Historyk Eunapios z Sardes (ok. 345-420 r. n.e.). był autorem zachowanych w całości Żywotów filozofów i sofistóworaz zachowanych w obszernych fragmentach Zapisków historycznych. Żył i pisał w okresie obfitującym w wydarzenia świadczące o schyłku epoki antycznej. Był świadkiem krótkotrwałego odrodzenia religii starorzymskiej za panowania Juliana Apostaty, klęski wyprawy perskiej zakończonej śmiercią cesarza na polu bitwy w czerwcu 363 roku, klęski armii rzymskiej pod Hadrianopolem w walce z Gotami i śmierci cesarza Walensa na polu bitwy w sierpniu 378 r., wdzierania się barbarzyńców w granice zachodniej i wschodniej części cesarstwa, ogłaszania przez cesarza Teodozjusza ustaw skierowanych przeciwko tradycyjnym kultom, inwazji Alaryka na Grecję, buntu Gainasa i, być może, również zdobycia w 410 roku Rzymu przez Gotów pod dowództwem Alaryka.

Te wydarzenia widzi przez pryzmat konfliktu religijnego, a że pozostawał wiernym wyznawcą kultów hellenistycznych i rzymskich, więc w chrześcijaństwie doszukiwał się przyczyn nieszczęść trapiących Cesarstwo Rzymskie u schyłku IV wieku n.e.

Przełożone po raz pierwszy na język polski zachowane części dzieła Eunapiosa z Sardes są dowodem zmagań się rzymskiego intelektualisty z ideami chrześcijaństwa i obyczajami jego wyznawców.