Ludzie i czasy mego wieku. Wspomnienia, wypadki, zapiski.

Niniejsza edycja zawiera tom drugi pamiętnika obejmujący lata 1892-1914. Uznałem, że z uwagi na walory poznawcze i potrzeby badawcze, udostępnienie w pierwszej kolejności, zwłaszcza historykom, tej części wspomnień Rawity, prezentującej najbardziej aktywny okres w jego życiu, jest rzeczą jak najbardziej wskazaną. (…).

Wspomnienia zawierają wiele informacji z różnych dziedzin życia ówczesnej Galicji, zwłaszcza w kontekście różnorakiej aktywności ich autora. Rawita czynnie uczestniczył w życiu społeczno-kulturalnym i naukowym. Sporo tez miejsca poświęcił organizacjom działającym głównie we Lwowie (Związek Naukowo-Literacki, Koło Literacko-Artystyczne, Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Kółko Mickiewiczowskie, Towarzystwo Ludoznawcze, Macierz Polska).

W swych pracach Gawroński wiele uwagi poświęcił dziejom Rusi, Kozaczyzny i stosunków polsko-ruskich. Do problematyki tej odnosił się również we wspomnieniach, a rozważania temu poświęcone można uznać za kluczowe do zrozumienia jego postawy i poglądów. (…).

Publikowany tom pamiętnika Rawita pisał w Białce pod Makowem od sierpnia do października 1914 r. Niektóre, zawarte w nim fragmenty, pochodzą z lat 1910-1911. Należy się zgodzić z autorem, który tak scharakteryzował przyjęty sposób narracji: „Nie ma w moim pamiętniku ani jednolitości, ani ciągłości chronologicznej – i nie mogło być (…) pisałem doraźnie, równocześnie. Da to raczej strzępy pamiętnika – nie pamiętniki”.

Z przedmowy Eugeniusza Koko.