„Upadły anioł zmysłów”? Metaforyka zapachu i percepcji węchowej we współczesnej polszczyźnie

Książka poświęcona jest metaforyce związanej z zapachem i doznaniem węchowym we współczesnym języku polskim. Metodologiczną podstawą analizy językowej jest kognitywna koncepcja metafory pojęciowej, wiążąca jej sens z rozumieniem i doświadczaniem pewnych rzeczy i zjawisk w kategoriach innych, bardziej dostępnych poznawczo. Wykorzystane są również elementy metodologii ram semantycznych i pojęcie profilowania. Analizowanym materiałem są wyrażenia ogólne, konteksty są zaczerpnięte z korpusów języka polskiego – w myśl zakładanej koncepcji świadectwem metaforyczności jest nie tylko język artystyczny, ale w równym stopniu język codzienny.

W pierwszej części partii analitycznej przedstawiono główne modele konceptualizacyjne zapachu: odwołujący się do wzorca natury, istoty ożywionej, muzyki i dzieła mody. Dokonana jest też analiza pojęciowego pola nazw zapachu w polszczyźnie – w zakresie jego zasobu oraz właściwości semantycznych znajdujących się w jego centrum leksemów, a także przedstawione ograniczenia w konceptualizowaniu  zapachu w zależności od profilowanych cech pojęcia wyrażanego przez dany leksem.

W drugiej części pracy analizie poddane są wyrażenia świadczące o metaforycznym ujmowaniu różnych sytuacji i stanów natury abstrakcyjnej za pomocą odwołania do zjawiska percepcji węchowej. Poprzedzone jest to uporządkowaniem pola czasowników percepcji węchowej zwłaszcza w zakresie profilowanych przez poszczególne leksemy cech pojęcia, które decydują o ukierunkowaniu metaforyki. Główna uwaga poświęcona jest omówieniu  zaobserwowanych w polszczyźnie metafor związanych z percepcją węchową.