Żmuty

W serii Biblioteka „Znad Wilii” ukazał się kolejny tomik poetycki Tomasza Snarskiego. Książka, wydana w Wilnie, nosi tytuł „Żmuty” i zawiera 38 wierszy, z których jeden (Rozdarte) został także przetłumaczony przez Birutė Jonuškaitė na język litewski.  Sam tytuł tomiku nawiązuje bezpośrednio do Litwy, gdyż wyraz żmut to polskie słowo używane niemal wyłącznie na Litwie i poza nią praktycznie nieznane. Jak podaje Jarosław Marek Rymkiewicz, w książce biograficznej Adama Mickiewicza, zatytułowanej „Żmut”, wyrażenie to oznacza „bezładnie poplątane, włosy, sznurki, tasiemki”, ale jego sens można odnieść także do poplątania, splatania, uwikłania z przeszłości, które są nam dane pod postacią żmutu i które wciąż wikłają się, plączą, wciąż kierują nas w różne strony. Taki tytuł tomiku jest zatem świadomym nawiązaniem zarówno do polskiej mowy na Litwie, jak i do poetyckich tradycji romantyków, ale również do indywidualnego losu każdej i każdego z nas, który składa się z wielu różnorodnych „żmutów” w postaci naszych doświadczeń, losów, podróży, spotkań, zakochań, rozczarowań, postaw. Innymi słowy życie wikła nas nieustannie, a my wciąż wierzymy, że jesteśmy w stanie je rozplątać, zrozumieć, pojąć, uporządkować. Poezja jest próbą zrozumienia owych „żmutów”, ale zarazem jest też „żmutem” samym w sobie.

Warto nadmienić, że wydanie tomiku było możliwe dzięki wsparciu wielu darczyńców indywidualnych. Książka powstała wyłącznie dzięki mecenatowi prywatnych osób. Oprócz wierszy publikacja zawiera także fotografie w postaci wklejek wykonane w różnych miejscach, w których powstawały zawarte w niej utwory, w tym m.in. we Włoszech, Rumunii czy na Ukrainie. Autorem jednej z fotografii jest włoski filozof prawa prof. Antonio Incampo z Uniwersytetu Aldo Moro w Bari.

W tomiku poezji wydanym w Wilnie nie mogło zabraknąć też akcentów wileńskich i litewskich, by wymienić tytuły takich wierszy jak Rozdarte, Kraj deszczu, Książkonosiciel z Fabianiszek czy tytułowe Żmuty. W tomiku znajdują się też m. in. wiersze „gdańskie”, opisujące symbolicznie nieistniejący już świat gdańskiej dzielnicy Letnica, która staje się wręcz mityczną krainą, arkadią, którą może być nawet szara rzeczywistość portowej dzielnicy. 

Seria Biblioteki Znad Wilii publikuje utwory prozatorskie i poetyckie polskich twórców z Litwy oraz związanych z Litwą, w dbałości o kultywowanie i rozwijanie polskiego dziedzictwa kulturowego na Litwie. Tomik Żmuty jest dwunastą pozycją w tym projekcie wydawniczym, a trzecią w kategorii młode wiersze. Żmuty to z kolei trzecia książka poetycka gdańskiego autora. Wcześniejsze to: Przezpatrzenia (Gdańsk 2012, wyd. 2 Gdańsk 2014), Werblista (Wilno 2016).

W załączeniu wiersz Rozdarte (s. 26 i 27 w książce) w wersji polskiej oraz w tłumaczeniu na język litewski przez Birutė Jonuškaitė, a także zdjęcie okładki tomiku.

Warto dodać, że dr Tomasz Snarski utrzymuje stałe związki z Wilnem. W ubiegłym roku ukazała się w serii wydawniczej Biblioteka Palestry, Horyzonty Filozofii Prawa (Wydawnictwo Arche, Sopot 2020) jego książka pt. Wróblewski, pod red. prof. Jerzego Zajadło, która jest poświęcona jednemu z najwybitniejszych polskich karnistów związanego z Uniwersytetem Stefana Batorego w Wilnie. Tomasz Snarski jest także dyrektorem artystycznym festiwalu Wilno w Gdańsku/Vilnius Gdanske, stałym współpracownikiem kwartalnika Znad Wilii, członkiem Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy oraz wolontariuszem i współpracownikiem wileńskiego Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie.