Taniec w literaturze polskiej XIX i XX wieku

Pojawiając się już u zarania dziejów ludzkości, ufundował sobie taniec miejsce podstawowe w kulturze. Magiczne, a nawet mistyczne aspekty tańca zapewniły mu żywotność i popularność wówczas i dziś. Do dzisiaj taniec zachwyca, inspiruje widzów, lecz jednocześnie wymyka się opisowi, rezerwując sobie miejsce w sferze intuicji czy w pozawerbalnych przekazach.

Umocowanie tańca w czasie i przestrzeni, doraźność i niepowtarzalność, to cechy przesądzające o jego wyjątkowości. Zespolenie cielesności i duchowości, które odbywa się dzięki sprzężeniu zmysłów oraz emocji człowieka – tancerza czy widza, to kolejny atut tańca, o którym nie można zapominać.

Taniec charakteryzuje się kolejną intrygującą dyspozycją: wyraża równocześnie to, co jednostkowe i zbiorowe, a także to, co aktualne (doraźne) i uniwersalne (ponadczasowe).

Tak atrakcyjny w swej złożonej naturze taniec próbowano już od dawna poddać werbalizacji, przeistoczyć w słowo, przekształcić na językowe tworzywo artystyczne. Jako temat oraz motyw literacki, jako środek stylistyczny, a nawet jako zrytmizowana struktura składniowa stał się taniec bohaterem oraz elementem literatury.

O takim właśnie tańcu opowiada niniejszy tom, którego zakres czasowy został ograniczony do dwóch stuleci – dziewiętnastego i dwudziestego. Już tylko te dwa wieki w literaturze oferują materiał bogaty interpretacyjnie oraz kontekstowo. Trzydzieści cztery artykuły zawarte w książce Taniec w literaturze polskiej XIX i XX wieku są pokłosiem Międzynarodowej Konferencji Naukowej, która odbyła się 25 listopada 2011 roku na Uniwersytecie Gdańskim. Podejmują one próbę uporządkowania wiedzy na ten temat, a przede wszystkim zdiagnozowania fenomenu tańca w życiu jednostki oraz społeczeństwa, w kulturze i literaturze polskiej ostatnich dwustu lat. Złożoność problematyki doskonale współpracuje z metodologiczną różnorodnością, która ujawnia się w tekstach badaczy reprezentujących trzy pokolenia literaturoznawców. Przedmiotem ich zainteresowania stały się utwory nie tylko z kilku okresów literackich, ale i przedstawiające odmienne typy dyskursu. Mamy więc analizy utworów poetyckich, prozatorskich oraz dramatycznych, mamy interpretacje wypowiedzi publicystycznych, a nawet librett operowych. Obcujemy z perspektywą literacką, językową, kulturową i antropologiczną.